معرفی کتاب روانشناسی صنعتی سازمانی دکترمحمود ساعتچی
پیشگفتار
روانشناسی صنعتی / سازمانی، یکی از زمینههای کاربردی جذب و هیجانانگیز روانشناسی است که در دو سه دهۀ اخیر، رشد عظیمی در کشورهای صنعتی جهان (به ویژه در آمریکا) داشته است. این رشته از روانشناسی که در گذشتههای دور، تنها معدودی از روانشناسان یا مدیران سازمانها در غرب با نام آن آشنا بودند، اکنون به صورت یکی از مهمترین تخصصهای کابردی در روانشناسی درآمده و بهرهگیری از مفاهیم و یافتههای آن، جهانگیر شده است.
میتوان گفت که در کشورهای صنعتی جهان (به ویژه در آمریکا)، دو عامل مهم باعث توجه و تأکید دانشگاهها و مدیران سازمانها به این رشته از روانشناسی کاربردی شده است. یکی از این عوامل آن است که روانشناسی صنعتی / سازمانی با محل کار آدمها و سازمانها سروکار دارد و موضوعات، یافتهها و فنون آن به همۀ افرادی که در یک سازمان به کار اشتغال دارند، ربط پیدا میکند. دومین دلیل رشد قابل توجه روانشناسی صنعتی / سازمانی در کشورهای صنعتی پیشرفته آن است که اصول، فنون، راهبردها و روشهای معرفی شده در آن، از نظر روانشناسان محقق و مدیریت سازمانها، با ارزش تلقی شده است. شواهد حاکی از آن است که در آن کشورها، میزان همکاری روانشناسان صنعتی / سازمانی با سازمانها بسیار زیاد و سهم آنان نیز در افزایش کارآیی و سالمسازی محیط کار افراد، قابل توجه است.
گسترۀ روانشناسی صنعتی / سازمانی دارای ماهیتی دوگانه است؛ یعنی، از یک طرف، روانشناسی صنعتی / سازمانی رفتار و فرایندهای ذهنی افرد را در محیط کار یا در هنگام انجام دادن وظایف شغلی، مطالعه میکند و بنابراین، جزئی از علم روانشناسی است و از طرف دیگر، روانشناسان صنعتی / سازمانی تلاش میکنند اصول و یافتههای علم روانشناسی را در جهت آسیبشناسی سازمانها و محل کار افراد، به کار گیرند. به همین دلیل، شاید بتوان ادعا کرد که در کشورهای صنعتی و به ویژه در آمریکا، در هیچ شاخۀ دیگر از علم روانشناسی، به اندازۀ روانشناسی صنعتی / سازمانی، نسبت به برقرارسازی رابطۀ محکم بین کاربرد و علم، تأکید نمیشود. روانشناسان فعال در این زمینه، نمونهها و مثالهای جالبی را در رابطه با چگونگی بهرهگیری جوامع انسانی از نتایج مطالعات خود در محیط کار و سازمانها، ارائه دادهاند.